Türkiye'deki yanardağların tehlike arz ettiğini belirten Prof. Dr. Aydar, Ege Bölgesi'nde birçok volkanik merkez bulunduğunu söyledi.

En son Endonezya ve Ekvador'da meydana gelen ve felaketlere neden olan yanardağ patlamaları gözleri Ege Bölgesi'nin uyuyan volkanlarına çevrilmesine neden oldu. Bu alanda Türkiye'deki sayılı bilimadamından biri olan Prof. Dr. Erkan Aydar, Türkiye'de bulunan volkanların tehlike arz ettiğini belirterek, Gökova Körfezi'nde aktif bir volkan olan Nisyros volkanının Türkiye'yi etkileyeceğini söyledi. Aydar, Türkiye'de toplumsal hafıza içinde yer etmiş olan bir volkanik faaliyet bulunmadığından 'Türkiye'de faal volkan yoktur' inanışının yaygın olduğunu kaydederek, "Türkiye'de bütün volkanlar tehlikelidir, ancak bilinmiyorlar. Ülkemizde risk taşıyan en az 18 volkan bulunuyor. Ancak, bunlardan sadece 1'i izleniyor. Türkiye gibi son derece aktif tektonik yapıya sahip bir ülkede geçmişte hep volkanik faaliyetler oluşmuştur, bundan sonra da oluşacaktır" dedi.

Ege Bölgesi'nin genç volkanlar açısından büyük bir potansiyele sahip olduğunu dile getiren Prof. Aydar, volkanik faaliyetlerin olma ihtimalinin yüksek olduğunu kaydetti. Aydar, "Ege Bölgesi, Kula, Isparta (İç Ege-Akdeniz) gibi çok genç volkanizmaları barındırdığı gibi, daha yaşlı, Yunt Dağ, Ayvalık, Bodrum, Çeşme, Biga, Afyon, Cumaovası, Yağcıdağ, Asitepe gibi daha birçok volkanik merkeze sahip. Volkanizmanın oluşabilmesi için daha önceden orada bir volkan olması gerekmez. Yerkabuğu kesitinin herhangi bir noktasında, şartlar oluşmuş ise mağma yüzeye ulaşıp, volkanik faaliyete neden olabilir. Ancak genç volkanların olduğu bölgelerde olması ise olasılık olarak daha fazla ihtimal dahilindedir" dedi.

Felakete yolaçabilir

Aydar, "Kula yöresinde olabilecek bir volkanik faaliyetin, bölgesel bir felaket boyutunda olmayacağını, yerel etkilere sahip olabileceğini söylemek mümkün. Zira zayıf patlama özelliklerine sahip Kula volkanizması, sadece mağmanın yüzey suları ile karşılaşması halinde biraz etkili bir patlama gerçekleştirecektir. Daha önce özellikle Sandal köyü civarında oluşmuş hidrovolkanizma ürünlerine, su varlığı halinde tekrar rastlayabiliriz. Bu nedenle özellikle Gediz Nehri ve civarında veya Köprübaşı Bara Gölü civarlarında oluşabilecek volkanik faaliyetlerde bu tarz hidrovolkanizma, yani şiddetli buhar patlamalarına rastlamak mümkün olabilir. Bunlar senaryodur ancak göz ardı edilmemeleri gerekir. Diğer taraftan, Isparta Gölcük volkanı da, çok genç bir volkan olup, burada meydana gelebilecek bir volkanik faaliyet durumunda, Isparta'yı büyük ölçüde etkileyebilecek sıcak çamur akışları meydana gelebilecektir. Sıcak çamur akışlarına örnek olarak, 25 bin civarında can alan 1985 Nevado del Ruiz patlaması örneği verilebilir" dedi.

Bazıları aktif durumda

Prof. Dr. Erkan Aydar, Ege Denizi'nde aktif volkanlar bulunduğunu kaydederek, "Santorini halen aktif olup, daha önceki patlamalarında ürettiği küllere Denizli, Fethiye, Muğla gibi Türkiye'nin değişik yerlerinde rastlandı. Yapılan çalışmalarda Santorini patlamasında meydana gelen Tsunami'nin birkaç dakika içinde Anadolu sahillerine ulaştığı görüldü. Gökova körfezinini ucunda bulunan Nisyros volkanı da aktif bir volkandır ve büyük ölçekli patlamaları Türkiye'yi etkileyecektir" dedi.

Sağlığı kötü etkiliyor

Prof. Dr. Aydar, volkan faaliyetlerinin sağlık sorunlarına neden olduğunu ifade ederek, "Volkanların ve volkanik, mağmatik faaliyetlerin yarattığı ikincil riskler ise sağlığa verdiği zararlardır. Ege Bölgesi'nde, çöküntü havzalarının kenar fayları üzerinde Radon çıkışlarının olması (Davutlar-Söke arası) ve bunların da solunum yolu rahatsızlıklarına yol açması gibi örnekler söyleyebiliriz. Gevşek zeminlerde meydana gelen heyelan-toprak kayması, kaya düşmesi gibi, arsenikli suların Kütahya ve civarında yarattığı sıkıntılar, asbestli topraklar ve kanser vakaları ile eriyonit minerallerin akciğer kanserlerine yol açması volkanların faaliyetleri nedeniyle oluşan hastalıklar arasında yer alıyor" dedi.

https://www.yeniasir.com.tr

Bu yazı 2014 de kaleme alınmış. Bugünlerde Santorini ve kolumbo yanardağlarında magma brikinti sonucu tektonik depremler üzerine yeniden yayınlanmıştır.