ABD Başkanı Donald Trump, 2 Nisan 2025’te açıkladığı yeni gümrük tarifeleriyle küresel ticaret dinamiklerini derinden etkileyecek bir dönemi başlatmıştır. Çin’den ithal edilen mallara %34, Avrupa Birliği’nden gelen ürünlere %20 ve küresel olarak tüm ithalat kalemlerine %10 ek vergi uygulanması, ABD’nin küresel ekonomiyle entegrasyonunu zayıflatacak ve uluslararası ticaret dengesini bozacaktır (Axios, 2025a; European Commission, 2025).

Bu politikaların Türkiye gibi gelişmekte olan ekonomilere doğrudan ve dolaylı etkileri olacaktır. Türkiye’nin ABD ile ticari ilişkileri, özellikle çelik, otomotiv, tekstil ve savunma sanayisi gibi sektörlerde Trump’ın gümrük politikalarından doğrudan etkilenebilir. Ek olarak, küresel ticarette yaşanabilecek daralma, Türkiye’nin ihracat potansiyelini ve ekonomik büyümesini sınırlandırabilir. Literatürde serbest ticaretin ekonomik büyümeye katkı sağladığı geniş çaplı kanıtlarla desteklenirken (Frankel & Romer, 1999), korumacı politikaların uzun vadede üretkenliği azalttığı vurgulanmaktadır (Krugman, 2019).

Trump’ın Gümrük Tarifeleri ve Küresel Ticaret Üzerindeki Etkileri

1. ABD Ekonomisi ve Küresel Ticaret Dinamikleri

ABD’nin ticari korumacılığı artıran yeni politikaları, hem ABD ekonomisini hem de küresel ticaret sistemini etkileyerek büyük belirsizlikler yaratmaktadır. Ekonomi literatürüne göre, uluslararası ticarette uygulanan kısıtlamalar uzun vadede hem ithalatçı hem de ihracatçı ülkeler için refah kayıplarına yol açmaktadır (Autor, Dorn & Hanson, 2016; Baldwin, 2019).

Trump’ın 2018-2019 yıllarında Çin’e uyguladığı gümrük tarifeleri, küresel tedarik zincirlerinde önemli aksamalara yol açmış ve ticaret hacmini daraltmıştır (Bown & Irwin, 2018). 2025’teki yeni tarifeler ise daha geniş çaplı olup küresel ticaret savaşlarını tetikleyebilir ve resesyon riskini artırabilir (OECD, 2025).

2. Küresel Resesyon Riski ve Türkiye

ABD’nin ithalatı pahalı hale getiren politikaları, küresel büyüme üzerinde baskı yaratacaktır. Smoot-Hawley Tarifeleri’nin 1930’larda küresel ticareti daraltarak Büyük Buhran’ı derinleştirdiği göz önüne alındığında, benzer politikaların günümüz ekonomisi üzerinde de olumsuz etkileri olacağı açıktır (Krugman, 2019).

Türkiye, küresel ticarete entegre bir ekonomi olarak, bu tür resesyonist baskılardan doğrudan etkilenebilir. Küresel talebin azalması, Türkiye’nin ihracatını ve büyümesini sınırlayabilir. Dünya Bankası verilerine göre, Türkiye’nin 2024 yılında ihracatının %49’u Avrupa Birliği ve ABD’ye yönelik olup, bu bölgelerde yaşanacak ekonomik daralmalar Türkiye’nin dış ticaret dengesini olumsuz etkileyebilir (European Commission, 2025).

Türkiye Ekonomisi Üzerindeki Olası Etkiler

1. Çelik ve Metal Sektörü

Türkiye, ABD’ye çelik ihracatında önemli bir paya sahiptir. 2018’de ABD’nin Türk çeliğine uyguladığı ek vergiler, sektörde büyük daralmalar yaratmış ve birçok üreticiyi ihracat pazarlarını çeşitlendirmeye zorlamıştır (Feenstra & Hanson, 1999). 2025’teki yeni gümrük tarifeleri, Türk çelik sektörü için benzer bir tehdit oluşturabilir.

ABD’nin ithalatı pahalı hale getirmesi, Türkiye’nin ABD’ye yönelik ihracatını azaltırken, alternatif pazar arayışlarını zorunlu kılacaktır (Bown & Irwin, 2018). Ancak AB ve Çin gibi büyük ekonomiler de ABD’nin politikalarına karşı misilleme tarifeleri getirdiğinde, küresel ticaret akışlarında daha fazla belirsizlik yaşanacaktır (European Commission, 2025).

2. Otomotiv ve Makine Sektörü

Türkiye, otomotiv ve makine sektörlerinde ABD’ye ihracat yapan önemli ülkelerden biridir. Yeni tarifeler, bu sektörlerde rekabetçiliği azaltabilir. Krugman’ın (1979) uluslararası ticaret teorisine göre, ölçek ekonomileri ve karşılıklı bağımlılık nedeniyle ticaretteki kısıtlamalar, üreticilerin maliyetlerini artırarak uzun vadede ihracat potansiyelini düşürebilir.

3. Döviz Kurları ve Enflasyon

ABD’nin korumacı politikalarının küresel ekonomide yarattığı belirsizlikler, gelişmekte olan ülkelerin para birimleri üzerinde baskı yaratmaktadır. Türkiye gibi dış borcu yüksek ülkelerde, doların değer kazanması enflasyonu artırabilir (CNN Business, 2025).

Dış ticaret hadlerinin bozulması, Türkiye’nin cari açığını artırabilir ve makroekonomik istikrarı olumsuz etkileyebilir. Rodrik (2018), gelişmekte olan ekonomilerin küresel ekonomik şoklara karşı daha kırılgan olduğunu ve ticaret kısıtlamalarının uzun vadeli büyümeyi sekteye uğratabileceğini vurgulamaktadır.

Sonuç ve Politika Önerileri

Trump’ın 2025 gümrük tarifeleri, ABD’nin küresel ticaretteki lider rolünü zayıflatırken, dünya genelinde ticaret hacmini düşürebilecek riskler içermektedir. Türkiye açısından değerlendirildiğinde, çelik, otomotiv ve makine sektörleri başta olmak üzere birçok sektör doğrudan etkilenecektir. Küresel büyümenin yavaşlaması, Türkiye’nin ihracatına ve döviz piyasalarına baskı uygulayabilir.

Bu riskleri minimize etmek için Türkiye’nin yapması gerekenler şunlardır:

1. Alternatif İhracat Pazarları: Türkiye, AB, Orta Doğu ve Asya gibi yeni pazarlara yönelerek ihracatını çeşitlendirmelidir.
2. Dış Ticaret Politikalarının Gözden Geçirilmesi: Gümrük tarifelerinden kaçınmak için ticaret anlaşmaları yeniden müzakere edilmelidir.
3. Sanayi Politikalarının Güçlendirilmesi: Yüksek katma değerli ürünlere yatırım yaparak küresel rekabet gücü artırılmalıdır.

Türkiye’nin, küresel ticaret savaşlarının etkilerini minimize etmek için proaktif bir dış ticaret stratejisi izlemesi hayati önem taşımaktadır.

Kaynakça

• Axios. (2025a). Trump unleashes 10% global tariffs, with higher reciprocal rates.
• Axios. (2025b). A third global recession in 20 years looms.
• Autor, D. H., Dorn, D., & Hanson, G. H. (2016). The China Shock: Learning from Labor Market Adjustment. American Economic Review, 106(7), 2121-2168.
• Baldwin, R. E. (2019). The Globotics Upheaval: Globalization, Robotics, and the Future of Work. Oxford University Press.
• Bown, C. P., & Irwin, D. A. (2018). The Economics of US Trade Policy. Journal of Economic Perspectives, 32(2), 3-30.
• CNN Business. (2025). Trump’s tariffs are inflicting serious economic damage and reigniting inflation, OECD says.
• European Commission. (2025). EU Trade Policy and Response to US Tariffs.
• Feenstra, R. C., & Hanson, G. H. (1999). The Impact of Outsourcing and High-Technology Capital on Wages. Quarterly Journal of Economics, 114(3), 907-940.
• Krugman, P. (2019). Arguing with Zombies: Economics, Politics, and the Fight for a Better Future. Norton & Company.
• Rodrik, D. (2018). Straight Talk on Trade: Ideas for a Sane World Economy. Princeton University Press.

https://www.turkishnews.com/