9 yıldır dünyanın açık ara un ihracat şampiyonu olan Türkiye, üretim ve tüketim hem de ürünün ticaretinde dünyanın önde gelen ülkelerindendir. Kişi başı ortalama 160 kilogram yıllık tüketimle soframızdaki yeri oldukça sağlam olan un ve unlu mamuller, yurtdışı ticarette de önemli bir yere sahip. 2023 yılında gerçekleştirdiği 3 milyon 663 bin ton un ihracatıyla tüm zamanların dünya tarihindeki en çok un ihracatını gerçekleştiren sektör, 3,5 milyon tonluk ilk ihracatını 2018 yılında gerçekleştirmişti. Her sene 3-3,5 milyon ton ihracat un ihracatı gerçekleştirip 1 milyar doların üzerinde gelir elde eden sektör, 2024’te de yaklaşık 4 milyon ton un ihracatı gerçekleştirmeyi hedefliyor. Uluslararası Un Sanayicileri ve Hububatçılar Birliği (IAOM) Avrasya Başkanı Dr. Eren Günhan Ulusoy, “Bugün tam 164 ülkeye un ihracatı gerçekleştiren sektörümüz, başka bir ifadeyle dünyayı besliyor. Dünya nüfusunun yüzde 90’ı Türk unu tüketiyor. 2023 yılında 3 milyon 663 bin ton ihracatla rekoru tazeledik ve yaklaşık 1,5 milyar dolar gelir elde ettik. 2020’den itibaren saymaya tedarik zincirlerini bozan, gıda güvenliğini etkileyen pek çok unsur meydana geldi. Pandemi, savaş bu şartların içerisinde Türkiye, bu temel gıdada kendini ana tedarikçi olarak konumlandırdı. Zaten birinciliğimizden ötürü ilk akla gelen ülkeydik. Zor zamanlarda bu güçlü konumumuzun bir kez daha altını çizdik. 2023 ihracat anlamında güzel bir yıl olarak kayıtlara geçti. 2024’te de yıla hızlı bir giriş yaptık. Ocak ayında 344 bin tonluk ihracatla, geçen yılın ocak ayına göre ihracatımızı yüzde 22 artırdık. Şubat ayında da 322 bin tonluk ihracatla geçen yılın şubat ayına göre ihracatımızda miktar bazında yüzde 60 artış elde ettik. Martta ihracat daha da yükselecektir. Yıla hızlı bir giriş yaparak yılın başarılı geçeceğinin ilk sinyallerini de almış olduk. Şubat ayında Irak, Cibuti ve Suriye en çok ihracat yaptığımız ülkeler oldu. 2024 yılında da yaklaşık 4 milyon tonun üzerinde un ihracatı gerçekleştirmeyi hedefliyoruz” açıklamalarında bulundu. Ulusoy, Türkiye’nin unlu mamuller ihracatını sürekli artırdığını belirterek “Dünya un ihracatında birinci, makarna ihracatında ise ikincidir. Son 20 yılda un ihracatımız 11, makarna ihracatımız 30, bulgur ihracatımız 15, irmik ihracatımız 5, bisküvi ihracatımız ise 4 kat artmıştır” dedi.

Buğday rekoltesinde artış

Türkiye’nin her sene 19-20 milyon ton buğday ürettiğine ancak iklim krizinin ciddi bir tehdit oluşturduğuna dikkat çeken IAOM Avrasya Başkanı Dr. Eren Günhan Ulusoy, “2023 yılının nisan-haziran aralığında alınan yağışlar sayesinde elde edilen rekor tahıl üretimi haricinde Türkiye’de son birkaç yıldır yağışların normallerin altında kalması nedeni ile tahıl üretiminde düşüşler görüldü.  Geçen senenin bu döneminde kümülatif yağış raporlarında yüzde 40’a varan azalmalar yaşandı fakat içinde bulunduğumuz sezonda yağışlar açısından daha olumlu bir tablo görüyoruz. Bu da bu sezon buğday üretim rakamlarındaki beklentilerimizi yükseltti. 2023’te son 10 yılın en yüksek buğday üretim rakamını elde etmiştik. 2024’te ise 22-23 milyon tonluk bir üretim bekliyoruz. Yağış yılının geçen seneye göre daha dengeli dağılımının yanında ekim alanlarındaki artış da bu rakamın artışında etkili olacaktır. 2024 yılında tahıl üretimi özelinde dikkat çekici başlıklardan bir diğeri ise tarım teknolojilerinin uygulaması sonucunda sağlanan verimlilikteki artış olduğunu belirten Dr. Eren Günhan Ulusoy, iklim değişikliğine karşı topraktan sofraya her aşamada gelişen teknolojilerin yer alması gerektiğini ifade etti.