Kanunla, Cumhurbaşkanlığı bünyesindeki Devlet Denetleme Kurulu'na (DDK) her kademe ve rütbedeki kamu hizmetlisini görevden alma yetkisi tanındı.

Yeni dönemde odalar, bakanlıklar ve belediyelerdeki her rütbeden kamu çalışanları, DDK'nın "ilgili kurul üyesi" veya "denetçisinin", "görevden uzaklaştırma" emrine tabi.

Kanun, AK Parti, Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) ve Büyük Birlik Partisi'nin (BBP) oluşturduğu Cumhur İttifakı milletvekillerinin oylarıyla TBMM Genel Kurulu'ndan geçti.

CHP, AYM'ye gidecek

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), "en ivedi şekilde" Anayasa Mahkemesi'ne (AYM) "kanunun iptali" ve "yürürlüğünün durdurulması" için başvuruda bulunulacağını açıkladı.

CHP Grup Başkan Vekili Gökhan Günaydın, Genel Kurul öncesi sosyal medya platformu X üzerinden yayınladığı gönderide, "Buradan bir kez daha irademizi ve kararlılığımızı ortaya koyalım," diye yazdı.

“MEVCUT İKTİDARIN SÜREKLİLİĞİ SAĞLANMAK İSTENİYOR”

Kabul edilen yasayı gazetemize değerlendiren Siyaset Bilimci Dinçer Demirkent, 31 Ocak 2025 tarihinde kabul edilen 7539 sayılı Kanun’un ilk üç maddesinin mevcut sistemin işleyişi ve mevcut rejimin niteliğini anlamak için önemli olduğuna işaret etti. “Bunlardan ilki norm yaratma biçimine ilişkin. Türkiye’nin yeni rejiminde denetim işlevi zaten elinden alınmış olan yasama organı, asli işlevi olan norm yaratma bakımından işlevsizleşmiş durumda” diyen Demirkent ikinci olarak yasanın içeriğinin rejimin niteliği bakımından kritikliğine dikkat çekti. Demirkent, 2018 yılında, OHAL’in sona ermesi ve 7145 sayılı Kanun’un kabulünden beri olağanüstü halin olağanlaştığını vurgularken, “OHAL kapsamında çıkarılan kişisel, OHAL’i ortaya çıkaran sebebi ortadan kaldırma amacına yönelik ve geçici tedbir niteliğindeki düzenlemelerin yasalaşması ve hükümet sistemini buna uygun hale getiren, fiili rejime hukuk elbisesi giydiren 2017 tarihli ve 6771 sayılı Anayasa Değişikliği Kanunu’nun kabulü ile artık rejim, hukuk güvenliğini değil, mevcut iktidarın sürekliliğini sağlama amacına yönelik hareket ediyor. Bu amaç için de Anayasa, kanun, kararname ve kanun altı düzenlemeler çıkarılıyor. Dolayısıyla, artık bir kuralın hangi hukuki amaca, kamu yararına hizmet ettiğini tespit yerine, mevcut iktidar ittifakı bakımından neyi koruduğuna bakmak durumunda kalıyoruz” dedi.

“OHAL BİTTİ, DÜZENİ SÜRÜYOR”

Kanun’un üçüncü maddesinde yer alan “Her kademe ve rütbedeki görevliler hakkında görevden uzaklaştırma tedbirinin uygulanmasını yetkili makamlara önerebilir, memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında bu tedbiri uygulayabilir” hükmünün anlamını da açan Demirkent şöyle devam etti: “Cumhurbaşkanı tarafından görevlendirilen bir denetçi, bir belediye başkanını, bir üniversite öğretim elemanını görevden uzaklaştırabilir hale gelecek. Açıkça Anayasa’nın 129, 130 maddelerine, Anayasa’nın sistematik yorumundan yola çıkılırsa da Anayasa’nın ruhuna aykırı. Örneğin Anayasa’nın 130. maddesine göre, bir üniversite öğretim elemanını Yükseköğretim Kurulunun veya üniversitelerin yetkili organlarının dışında kalan makamlarca görevden alamazsınız. Buna aykırı görevden almalar OHAL’de yapıldı. Daha sonra yapılan yasalaştı. OHAL’in üzerinden 7 yıla yakın zaman geçti, hâlâ sürüyor. Şimdi DDK’ye memur ve diğer kamu görevlilerini görevden uzaklaştırma yetkisi veren kanunun rejim bakımından anlamını da özellikle belediyeler, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları üzerindeki baskılardan anlayabiliriz. Yatay güçler ayrılığı, yani yasama yürütme ilişkileri bakımından kendini dizginleyecek araçları tamamen ortadan kaldırmış olan siyasal iktidar; mevcutlar üzerine yeni araçlar icat ederek son yerel seçim sonuçları sonucunda oluşmuş dikey dengelemeleri de ortadan kaldırmayı amaçlıyor, son dönem uygulamalar izlendiğinde bu sonucu çıkarmak için yeterli veri var. Bunun yanında zaten 2002’den beri yoğun biçimde arzuladığı devleti şirket gibi yönetmeyi, kamu yararına uygun olanla değil, yakını ile çalışmayı arzuluyor. Bu kanun ile bunun koşullarını da sağlamış oluyor. Dolayısıyla kaynağını başka bir normdan alan olağan hukuk araçlarının aksine, kaynağını iktidarın kendi devamlılığı amacından alan araç/kurallar düzeniyle karşı karşıyayız. 31 Ocak günü kabul edilen kanun bunun çok açık bir örneği.”

Siyaset Bilimci Dinçer Demirkent: “Cumhurbaşkanı tarafından görevlendirilen bir denetçi, belediye başkanını, baro başkanını, öğretim elemanını görevden uzaklaştırabilecek. Açıkça anayasaya aykırı.”